Elementy złączne – między innymi śruby, nakrętki, podkładki, wkręty – są częściami, które mają za zadanie zapewnić mocne i stabilne połączenie dwóch komponentów maszyny, urządzenia lub konstrukcji. Używane w profesjonalnych warsztatach, fabrykach i domach służą do mocowania elementów wykonanych z różnych materiałów i tworzyw.

Dostępne są w różnych rozmiarach i wariantach, a więc wybierając śruby i nakrętki należy więc zwracać szczególną uwagę na ich odpowiednie dopasowanie – inne wykorzystamy do tworzyw sztucznych, a inne do drewna czy metalu. Jakie mamy rodzaje nakrętek i w jakich sytuacjach się je stosuje?

Czym jest nakrętka i w jakim celu się ją stosuje?

Nakrętki swoją budową przypominają pierścień. Ich wewnętrzne powierzchnie są gwintowane, zewnętrzne natomiast profilowane tak, aby można było chwycić je kluczem i dokręcić. Gwint nakrętki, pod warunkiem dobrego dopasowania do gwintu śruby, umożliwia uzyskanie trwałego i solidnego połączenia tych dwóch elementów.

Szeroki wybór nakrętek i śrub sprawia, że wykorzystywane są do wielu różnorodnych zadań – w domu stosowane są do wieszania półek, łączenia elementów mebli, w przemyśle do budowy maszyn i urządzeń. Na zewnątrz stosuje się nakładki i śruby nierdzewne, odporne na wilgoć i korozję. W asortymencie producentów, poza nakrętkami ze stali, można zamówić także poliamidowe.

Rodzaje nakrętek

W ofercie producentów dostępnych są setki produktów do mocowania w różnych kategoriach. Najważniejsze to dobrać akcesoria – nakrętki, podkładki i śruby – do konkretnego zadania i materiału.

Nakrętki na śruby można podzielić na wiele kategorii i pod względem różnych kryteriów, między innymi kształtu. I tak na przykład nakrętki sześciokątne możemy podzielić na niskie, wysokie, standardowe czy samozabezpieczające. Podobnie jest jeśli chodzi o nakrętki trapezowe lub czterokątne, stożkowe i kształtowe, wykonywane na zamówienie.

Nakrętki samokontrujące

Nazywane są również nakrętkami samozabezpieczającymi. Ich cechą charakterystyczną jest obecność wkładki wykonanej z poliamidu, która poprzez zwiększenie tarcia, zabezpiecza nakrętkę przed odkręceniem się od śruby.

Wykonane są zwykle ze stali węglowej. Używane są wszędzie tam, gdzie producent musi mieć absolutną pewność, że złączone elementy pozostaną na swoim miejscu, na przykład w przemyśle motoryzacyjnym. Jedną z korzyści z ich stosowania jest odporność na drgania, świetnie sprawdza się więc w przypadku budowy maszyn.

Nakrętki kołnierzowe

Są łatwo dostępne w ofercie sklepów stacjonarnych i internetowych. Ten rodzaj nakrętek wyróżnia się obecnością kołnierza na dolnej krawędzi – po zamocowaniu do śruby, kołnierz znajduje się bliżej jej łba. Dzięki zwiększeniu siły docisku, kołnierz zabezpiecza nakrętkę przed samoczynnym odkręceniem się od śruby. Z tego względu produkty te stosuje się aby połączyć elementy maszyn i pojazdów. Szukając ich w sklepie internetowym, warto wybierać nakrętki kołnierzowe nierdzewne.

Nakrętki motylkowe

Nakrętki motylkowe mają inną budowę niż pozostałe i nie sposób ich nie rozpoznać nawet przez osobę zupełnie nieznającą się na produktach stosowanych do łączenia. Rzeczywiście, nakrętki motylkowe przypominają swoim wyglądem motyla – po dwóch przeciwległych stronach samej nakrętki doczepione są symetrycznie dwa “płatki”. Taka budowa nakrętki sprawia, że możemy ją dokręcić do śruby za pomocą samych palców, bez użycia narzędzi.

Akcesoria te mogą być stosowane do łączenia elementów, które z jednej strony chcemy ze sobą porządnie związać, a z drugiej strony – w każdej chwili mieć możliwość ponownego ich rozłączenia. Sprawdzą się więc w czasie montażu rusztowań, scen czy ramp. Wystarczy tylko chwycić nakrętkę i przekręcić, aby zdjąć ją ze śruby lub na nią nakręcić. Znajdziesz ją w asortymencie większości sklepów budowlanych.

Nakrętki kołpakowe

Podobnie jak motylkowe, odznaczają się bardzo charakterystyczną budową i znajdziesz je w prawie każdym sklepie internetowym i stacjonarnym. Od zwykłych nakrętek odróżnia je to, że z jednej strony są zamknięte elementem wyglądającym jak kopuła scalonym z nimi na stałe. Ich obsługa, podobnie jak większości innych produktów z tej kategorii, wymaga użycia stosownych narzędzi.

Do czego się używa nakrętek kołpakowych? Przede wszystkim do zaślepiania połączeń gwintowanych, czyli śrub, oraz ich ozdabiania. Często używa się ich w miejscach i konstrukcjach, które mogą narażać ich użytkowników na bezpośredni kontakt z gwintem śruby. Ich budowa minimalizuje ryzyko skaleczeń.

Nakrętki do zgrzewania

Wykonane ze stopów metali (głównie stali nierdzewnej, ale też węglowej i kwasoodpornej) elementy łączeń – czyli nakrętki do zgrzewania – są stosowane w sytuacjach, w których zachodzi konieczność trwałego połączenia dwóch części maszyn lub urządzeń. Ich cechą charakterystyczną jest fakt, iż pod wpływem wysokiej temperatury stają się na tyle plastyczne, że zgrzewają się ze śrubą, a ich ponowne rozłączenie staje się niemożliwe.

Doskonale nadają się do zastosowań przemysłowych i w profesjonalnych warsztatach, zapewniając wyjątkowo stabilne i pewne łączenie – ich poprawne użycie wymaga jednak oczywiście użycia idealnie dopasowanych do nich śrub. Dostępne są w różnych rozmiarach i wariantach – sześciokątne, kwadratowe czy typu T.

Co jeszcze warto wiedzieć?

Nakrętki są jednym z dwóch elementów połączeń – drugim są śruby. Aby możliwe było uzyskanie między nimi niezawodnego połączenia, konieczne jest staranne dopasowanie tych dwóch produktów do siebie. Należy więc wziąć pod uwagę rodzaj gwintów używanych śrub i do nich dopiero dopasować odpowiednie nakrętki.

A nakrętki mogą mieć bardzo różnorodne gwinty, wobec których także możemy zastosować podział pod względem różnych parametrów. Pierwszym z nich jest rodzaj zwojów – i tak mamy gwinty standardowe oraz drobno – i grubozwojowe. Zanim zdecydujesz się na konkretne produkty sprawdź, czy mają taki sam rodzaj zwojów na gwintach.

Kolejnym parametrem, który należy wziąć pod uwagę, jest pochylenie gwintów nakrętek – może być ono stożkowe, trapezowe i walcowe. Koniecznie należy też zwrócić uwagę na rozmiar nakrętek – czy podany jest w systemie metrycznym i calowym. W przeciwnym przypadku nie będą dobrze dopasowane do śrub, z którymi mają tworzyć połączenia.

Podsumowanie

Śruba i dobrze dopasowana do niej nakrętka to duet idealny i niezbędny, jeśli potrzebujemy połączyć ze sobą dwa elementy metalowe, z drewna lub tworzyw sztucznych. Pamiętajmy jednak, aby zawsze poprawnie dobrać rodzaj i wielkość podkładki do śruby i rodzaju łączenia.